Godsbeeld
* Één God?
In de Islam staat men er op: De God van de Joden, het Christendom en de Islam is dezelfde, ... Binnen het Christendom wil men wel al eens de verschillen accepteren. Maar uiteindelijk mogen we niet vergeten dat de drie grote monotheïstische godsdiensten, het Jodendom, het Christendom en de Islam, dezelfde oorsprong hebben - en dus dezelfde God?
En wat met de God(en) van de Hindoes, en andere godsdiensten ...?
Wanneer men aanneemt dat het hier over dezelfde God gaat, hoe ga je dan om met de verschillen? Je komt al snel bij het standpunt dat je eigen visie de enige juiste is. Dat hebben de Christenen steeds gedaan, en ook bij de Islam vind je overwegend dat 'Allah de grootste is', dacht ik. Eigenlijk is dat onhoudbaar.
In de nieuwe spiritualiteit, als een uitloper van de Antroposofie, lijkt men daar minder moeilijk over te doen. Alles is één, alles is met alles verbonden, er is één God, het is gelijk hoe je hem noemt. Ik citeer uit een website Op weg naar 2012:
- ... zo zullen we ons opnieuw gaan herinneren dat er een geest is die ons leidt: sommigen noemen het God, anderen Allah of Krishna, het Grote Mysterie of het Al. Het maakt niet uit. Belangrijk is dat we beseffen dat we niet allen zijn, maar dat er een bewustzijn is dat ons richting geeft, ons leidt en ons bijstaat in momenten van nood.
Is het toevallig dat de opvatting dat er maar één God bestaat, dikwijls samengaat met het idee dat er buiten onze wereld ook nog een 'geestelijke wereld' is? Misschien niet?
* Verschillende godsbeelden
Is de God van de 'New born Christians' in de VS, dezelfde als de God waarover we op de vernieuwde website van KENTERINGen lezen? Als dat al zo zou zijn, dan gaat het toch zeker over heel verschillende godsbeelden. Voor de praktijk is dat zeker veel meer relevant.
Wanneer we bijvoorbeeld terug naar het bovenstaande citaat kijken, dan zien we dat daar aan de ene kant 'alles op één hoop wordt gegooid' (om het wat oneerbiedig te formuleren), maar dat er wel een bepaald godsbeeld naar voor komt: ...een bewustzijn dat ons richting geeft, ons leidt en ons bijstaat in momenten van nood.
* Een pleidooi voor een 'beperkt' godsbeeld
Er is een probleem als je met totaal verschillende godsbeelden zit en toch vasthoudt aan het idee dat dit verschillende benaderingswijzen zijn, al dan niet cultureel bepaald, of historisch, of wat dan ook, ... maar van één en dezelfde God.
Mij lijkt het dan ook eenvoudiger, en zinvoller, om niet alles tot 'dat ene' te herleiden, maar gewoon te accepteren dat we met een verschillend godsbeeld we het ook over een andere God hebben. Dan gaat het niet meer over 'wie gelijk heeft', maar over de vraag of ons godsbeeld voor onszelf, voor onze directe omgeving en voor onze samenleving als geheel een meerwaarde heeft.
Bovendien gaat mijn voorkeur uit naar een beperkt godsbeeld. Niet alleen beperkt in de zin zoals hiervoor, maar ook 'inhoudelijk' beperkt. Ik denk nog steeds dat we daar automatisch op terugvallen wanneer we naar de essentie van de figuur van Christus kijken, zoals we dat uit het Evangelie kunnen afleiden. Zo zou ik niet alle ervaringen die ons ten diepste beroeren bestempelen als een religieuze ervaring, en zeker niet als verwijzend naar God. Ik verwijs naar mijn laatste stelling op de startpagina waar ik het heb over de schoonheid van de natuur en het ontroerd worden door muziek.
* Op weg naar Levinas ...
Nee, de tekening van hiernaast verwijst niet naar de opvatting dat alles met alles verbonden is. En nog minder naar de wiskundige theorie van de knopen (waar ze eigenlijk in thuis hoort).
Ze staat symbool voor de link die er volgens mij is tussen (1) de vraag of er een wereld is buiten de onze, (2) of verschillende godsbeelden al of niet verwijzen naar één en dezelfde God en (3) hoe we vanuit deze twee vragen bij Levinas kunnen terecht komen.
Laat me terug verwijzen naar de uitspraak van Ignace D'hert op de home pagina:
- Wil het geloof nog relevant zijn en betekenis hebben, moet het spreken in de taal van deze tijd. Het hele godsbeeld moet herdacht en hertaald worden.
Aan de ene kant is er het meer tradtionele Christendom met het Godsbeeld dat daarin past. Aan de andere kant zijn er de nieuwe vormen van spiritualiteit. Daartussen heb je de meer alternatieve Christen gemeenschappen (zoals de Groep van Anseremme en Filosofenfontein). Is de vrees niet gegrond dat het de eerste twee zijn die aan invloed winnen en dat de laatste misschien wel aan het uitsterven zijn? Is de vrees niet precies dat daarmee het essentiële van de boodschap verloren gaat.
Het lijkt me in elk geval de moeite waard om te zien of, en in welke mate, de filosofie van Levinas, met het bijhorende Godsbeeld, hier een uitweg kan bieden.