'Er is geen wereld buiten de onze'
Vooraleer je daar iets zinnigs over kan zeggen, moet je eerst weten wat er nu precies mee bedoeld wordt.
Ik denk hierbij in de eerste plaats aan een wetenschappelijke visie. Er is geen andere wereld dan de fysische wereld die we kennen, met zijn wetmatigheden die de wetenschap ons leert. Dit kan als te beperkt overkomen, maar dat hoeft niet zo te zijn. Daar kom ik straks op terug.
Er bestaan ook andere meningen.
Aan het andere einde van het spectrum zou ik de Antroposofische strekking willen situeren. Ik citeer uit Wikipedia:
- Antroposofie [anthropos (mens) + sophia (wijsheid)] is een spirituele filosofie en occulte wetenschap gebaseerd op de leer van Rudolf Steiner (1861–1925), die het bestaan postuleert van een geestelijke wereld die toegankelijk zou zijn via innerlijke ontwikkeling. De antroposofie beweert kennis van de wereld te kunnen verkrijgen door een van de zintuigen onafhankelijk denken, waardoor wetenschappers haar als pseudowetenschap met een religieus karakter kenmerken.
De nieuwe spiritualiteit zoals we die terugvinden in de New Age lijkt me in grote mate hierbij aan te sluiten. Begrippen als reïncarnatie en karma passen perfect in dit denkkader.
Ter illustratie citeer ik uit een boekje 'Een frisse kijk op religiositeit' van Jan Bergé (2010):
- Er is naast onze, een andere wereld waar tijd en ruimte niet bestaan. Waar heden, verleden en toekomst naast elkaar bestaan. Waar we bij het overgaan naartoe gaan en met liefde opgewacht worden en begeleid worden. Vandaag de dag kunnen sommige mensen gewoon uit hun lichaam treden hier op aarde, contact hebben met die andere wereld en nadien terugkomen met beide voeten op de grond. Vanuit die andere wereld brengen ze al dan niet informatie mee. Het is een techniek die kan aangeleerd worden. Uit die niet aardse wereld komt ook informatie door via 'channeling'. Channeling is een modern woord voor wat mediums doen.
Deze zienswijzen zijn vermoedelijk ruimer verspreid dan we zouden denken. Er bestaat bijvoorbeeld een eigen Wikipedia, namelijk http://www.spiriwiki.com/. Daarop vind je bijvoorbeeld een item Divinatie met naast zaken zoals astrologie en numerologie ook quantumfysica als onderdeel (!). Ik citeer een kort stukje daaruit:
- Ronald D. Pearson, een Brits geleerde, beweert dat de quantumfysica perfect het voortbestaan van de persoonlijkheid na de dood ondersteunt. Maar ook verklaart volgens hem de quantumfysica ook een hele reeks ‘paranormale’ verschijnselen. Hij noemt het onderzoek naar het leven na de dood een ‘integraal deel van de fysica’.
Wanneer ik dit alles lees ben ik er meer en meer verbaasd over dat er mensen zijn die zo denken. En waarschijnlijk ben ik niet alleen.
Tegelijkertijd komt de vraag bij mij op of men binnen het traditionele en/of het fundamentalistische christendom daar wel zo ver van af staat? Ik denk aan iets wat ik in 2003 nog gelezen heb:
- Het Vaticaan gaat richtlijnen publiceren om verschijningen en andere bovennatuurlijke fenomenen op echtheid te beoordelen. Het wil de sterke toename van dit soort verschijnselen stoppen. Van de 300 vermeende verschijningen vorige eeuw (20ste) bleven er maar 11 overeind.
En op Nederlandse websites, vermoedelijk vanuit traditionele Protestantse hoek, heb ik nog heel wat verwijzingen naar de duivel en naar engelen gevonden. Op de website http://www.deboodschapvandebijbel.nl/doc/basleng1.htm vind ik bijvoorbeeld een heel hoofdstuk over engelen en de satan. Hier is een kort citaat:
- De engelen horen bij de onzichtbare wereld. [...] (1) Dit blijkt onder meer uit het feit dat ze voor ons onzichtbaar zijn. [...] (2) De hemel is de woonplaats van de engelen. [...] (3) De gevallen engelen verblijven ook in de hemelse gewesten.
Ongeveer 40 percent van de Amerikanen zou geloven in het Creationisme en nog eens bijna 40 percent in Intelligent Design. Ook dit staat haaks op het idee dat er maar één wereld is en dat in die wereld niets mogelijk is dat tegen de natuurwetten ingaat. Ook bij ons is het geloof in een God die ingrijpt in de wereld nog schering en inslag, denk ik.
Beide zienswijzen op deze 'andere wereld' voel ik als extreem aan. Ik ken in mijn omgeving niet zoveel mensen die zich daar bij aansluiten. Ik ken wel wat mensen die er over denken zoals ik (of waarvan ik dat ten minste vermoed). Maar ik ben er ook van overtuigd dat er een hele gamma bestaat van visies die zich situeert tussen beide.
Ik denk bijvoorbeeld aan de vele benaderingen van het verrijzenisgeloof, of meer algemeen het leven na de dood, ook bij de niet zo traditionele christenen. Waarover spreken we als we het hebben over het rijk Gods? Wat bedoelt iemand als hij spreekt over religieuze ervaringen (in de natuur), het transcendente, mystieke ervaringen, ... ? Zijn mystici mensen die de gave hebben, of hebben verkregen, om in contact te komen met, dan toch, de andere wereld?
Kunnen deze zaken anderzijds ook niet allemaal geduid worden (volledig) 'binnen deze wereld'? Als transcendentie gaat over 'datgene wat ons overstijgt', is dat dan ook mogelijk als er echt geen wereld is buiten de onze? En kan dat zonder te raken aan de diepergaande betekenis en het belang ervan?
Ik denk inderdaad dat hier heel wat verschillende visies bestaan die het ganse spectrum overspannen. Maar misschien is er wel ergens een duidelijke scheidingslijn, als je een antwoord zou geven op de volgende vraag: Was God er reeds voor dat er mensen waren?
En zo belanden we automatisch bij het volgende item: Godsbeeld.